Wateroverlast komt steeds vaker voor en kan grote problemen veroorzaken. Denk aan kelders die onderlopen, straten die blank staan en tuinen die veranderen in modderige vijvers. De belangrijkste oorzaak hiervan is dat het riool al die hoosbuien niet kan verwerken. Bovendien is het door klimaatverandering waarschijnlijk dat dit probleem in de toekomst alleen maar toeneemt. In dit uitgebreide artikel lees je hoe je wateroverlast kunt beperken door je tuin en omgeving zo in te richten dat je regenwater opvangt, vasthoudt en geleidelijk afvoert.

Inleiding

We krijgen steeds vaker te maken met wateroverlast als gevolg van hevige regenbuien. Het aantal hoosbuien stijgt, wat te maken heeft met de klimaatverandering: warmere lucht kan meer vocht vasthouden, waardoor zware buien vaker voorkomen. Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) heeft berekend dat de hoeveelheid neerslag de afgelopen 60 jaar met 20 procent is toegenomen en verwacht dat dit in de toekomst alleen maar verder zal stijgen.

Door al deze neerslag kunnen rioleringen overbelast raken en zelfs overlopen. Dit leidt tot vuile, onhygiënische situaties in de straten en kan schadelijk zijn voor het milieu als vervuild rioolwater in sloten en kanalen terechtkomt. Bovendien kan het kostbaar zijn om rioolsystemen ingrijpend te vernieuwen; de maatschappij is daarbij gebaat dat we samen naar oplossingen zoeken.

Gelukkig zijn er meerdere manieren waarop je als particulier kunt helpen om wateroverlast te verminderen, met name door een slimme en groene inrichting van je tuin of buitenruimte. Met meer beplanting, het plaatsen van regentonnen, het aanleggen van infiltratiekratten of zelfs een groen dak kun je ervoor zorgen dat een groot deel van het regenwater niet direct het riool instroomt, maar in de bodem zakt of tijdelijk wordt opgeslagen. Zo verlicht je de druk op het riool en draag je bij aan een betere leefomgeving voor mens en dier.

In dit artikel bespreken we uitgebreid hoe je jouw tuin of balkon kunt voorbereiden op steeds vaker voorkomende hevige regenbuien, zodat wateroverlast tot een minimum wordt beperkt. We gaan in op diverse praktijkoplossingen en geven je handige tips om je tuin watervriendelijk en klimaatbestendig te maken. Dit is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor het woongenot en de waarde van je huis.

Lees verder en ontdek hoe je stap voor stap wateroverlast kunt voorkomen, eenvoudig door aanpassingen in je tuin, op het dak of zelfs aan je gevel. Een groene tuin is immers niet alleen mooi om naar te kijken, maar ook een belangrijke bondgenoot in de strijd tegen regenwateroverlast.

Tips voor een watervriendelijke tuin

Een watervriendelijke tuin is een tuin waarin regenwater kan infiltreren, worden opgevangen of langzaam wordt afgevoerd. De volgende aandachtspunten zijn belangrijk om wateroverlast te beperken. Dit artikel geeft zowel praktische handvatten als de voordelen van deze maatregelen. Hoe meer mensen op deze manier hun omgeving aanpassen, hoe kleiner de kans wordt op waterstagnatie na een hevige regenbui.

Veel groene opties

Eén van de beste manieren om wateroverlast tegen te gaan is zorgen voor veel groen in de tuin. Planten, bomen en gazons nemen water op en geven het weer geleidelijk af aan de bodem en de atmosfeer. Hierdoor stroomt minder water het riool in en wordt de kans op overbelasting kleiner.

Beplanting zorgt daarnaast voor verkoeling in hete zomers, wat in het kader van klimaatverandering een belangrijke bijkomstigheid is. Bomen bieden schaduw en dragen bij aan een aangenaam microklimaat in je tuin. Een met zorg samengestelde mix van planten kan bovendien de biodiversiteit bevorderen, waardoor bijen, vlinders en andere nuttige insecten worden aangetrokken.

Let bij het kiezen van planten wel op de omstandigheden in je tuin: staat er veel zon, of juist veel schaduw? Heb je een droge grond of juist een natte ondergrond? Je tuincentrum kan je vaak voorzien van advies, maar het is ook mogelijk om online veel informatie te vinden over welke planten geschikt zijn voor welke omstandigheden. Combineer bovendien hogere en lagere beplanting, zodat je een weelderig geheel krijgt dat water op diverse niveaus kan verwerken.

Leg zo weinig mogelijk tegels in je tuin

Leg zo min mogelijk tegels in de tuin en zorg voor voldoende beplanting. Dit is een van de meest effectieve en eenvoudige manieren om wateroverlast te verminderen. Tegels en ander type verharding laten water niet goed door, waardoor regenwater minder snel kan infiltreren in de bodem.

Heb je toch bestrating nodig voor bijvoorbeeld looppaden of terrassen, dan is waterdoorlatende verharding een goed alternatief. Denk aan grind, schelpen, halfverhardingen, boomschors of grasbetontegels. Deze materialen en tegels hebben poriën of voegen waarlangs het water de bodem in kan sijpelen. Zo voorkom je plassen op je terras en help je het milieu.

Heb je al veel tegels in je tuin liggen? Overweeg om een deel van die tegels te verwijderen en te vervangen door (gevarieerde) beplanting, een gazon of een andere semi-doorlatende oplossing. Op die manier creëer je direct meer oppervlak waar regenwater in de grond kan zakken.

Daarnaast is het goed om er rekening mee te houden dat een volledig betegelde tuin veel warmte kan vasthouden in de zomer. Tegels weerkaatsen de zon, wat voor hogere temperaturen zorgt dan een groene tuin zou doen. Door te kiezen voor minder tegels zorg je dus niet alleen voor minder wateroverlast, maar ook voor een aangename, koele tuin in de warmere maanden.

Vang regenwater onder de grond op

Het ondergronds opvangen van regenwater is een zeer effectieve manier om wateroverlast te verminderen. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van infiltratiekratten of grindkoffers, die je onder het oppervlak van je tuin aanlegt. Deze kratten of bakken vangen regenwater tijdelijk op, waarna het langzaam de bodem in zakt. Zo wordt de piekbelasting van het riool verlaagd en voorkom je plasvorming in de tuin.

Infiltratiekratten zijn in verschillende formaten verkrijgbaar en kunnen worden gekoppeld, zodat je zelf kunt bepalen hoeveel inhoud je nodig hebt. Er zijn stappenplannen beschikbaar om deze kratten zelf te installeren, maar je kunt het ook door een hovenier laten doen. Het is belangrijk om de kratten te plaatsen op een plek in de tuin waar ze geen overlast geven en waar het water optimaal kan infiltreren. Let bijvoorbeeld op leidingen en kabels in de grond.

Door deze methode toe te passen, sla je twee vliegen in één klap: je beschermt je tuin tegen overtollig water op het oppervlak én je houdt de grond waterhoudend tijdens droge perioden. Dat laatste is gunstig voor je beplanting, die minder snel zal uitdrogen als het een tijdje niet regent.

Opvangen in regenvijver of wadi

Een andere manier om regenwater op te vangen is door een regenvijver aan te leggen of een wadi te creëren. Een wadi is een lager gelegen strook in de tuin die tijdelijk water kan bergen na een hevige regenbui. Dit water zakt vervolgens geleidelijk in de bodem. Zo voorkom je dat het allemaal in één keer het riool instroomt.

Een regenvijver is eigenlijk een vijver die is aangesloten op je regenpijp of een ander afwateringssysteem. Het waterpeil kan hierdoor in natte periodes hoger zijn, terwijl het in drogere perioden lager staat. Een regenvijver hoeft niet persé vol met vissen te zitten; het kan ook een ecologisch interessant waterreservoir zijn waar verschillende soorten insecten, amfibieën en planten zich thuis voelen.

Het aanleggen van een wadi of regenvijver vergt soms wat meer ruimte en planning, omdat je rekening moet houden met hoogteverschillen en de waterafvoer. Maar het effect kan groot zijn en het ziet er bovendien decoratief uit. Het water in een wadi of regenvijver zal in de meeste gevallen na enkele dagen wegzakken, waardoor het geen broedplaats wordt voor ongewenste muggen.

Hoogteverschillen: leid water weg

Het aanbrengen van hoogteverschillen in je tuin is een slimme oplossing om wateroverlast te verminderen. Door hogere en lagere delen af te wisselen, kun je het water stromingspatroon richting bepaalde plekken sturen. Lager gelegen delen kun je bijvoorbeeld inrichten als tijdelijke wateropvang (wadi) of vijver. Zo stroomt het water weg van het huis en komt het niet direct in het riool terecht.

Zorg er wel voor dat je goed nadenkt over de ligging ten opzichte van je woning. Plaats de lagere delen bij voorkeur een stukje van je huis vandaan, om te voorkomen dat het water tegen de fundering blijft staan. In sommige gevallen kan het nodig zijn om gootjes of afvoeren aan te leggen, zodat het water niet ongewenst blijft staan op plekken waar je het niet wilt.

Wanneer je met hoogteverschillen werkt, kun je ook gebruikmaken van trappetjes, borderranden of keermuren om het esthetisch aantrekkelijk te maken. Een glooiend landschap in de tuin kan bovendien natuurlijk en speels ogen. Houd er bij deze aanpassingen rekening mee dat je nieuwe bodemstructuren geen belemmering vormen voor de wortels van bomen en vaste planten, en dat regenwater niet op ongewenste plekken terechtkomt (zoals bij je buren of een openbaar pad).

Gratis hemelwater in de regenton

Een van de meest bekende manieren om regenwater op te vangen is door een regenton aan te sluiten op de regenpijp. Het is een relatief simpele ingreep met een groot effect. Op deze manier kun je gratis hemelwater gebruiken om je tuin te besproeien en je planten water te geven in droge perioden. Dit is niet alleen milieuvriendelijk, maar scheelt ook in je waterrekening.

Er bestaan talloze vormen, maten en designs van regentonnen. Een regenton kan een decoratief element in je tuin zijn of juist onopvallend in een hoekje staan. Er zijn zelfs regentonnen die netjes weggewerkt kunnen worden tegen een muur of in een schuur.

Zorg voor een overloop van de regenton, zodat overtollig regenwater niet langs de muren van je huis stroomt als de ton vol is. Je kunt deze overloop naar een perkje leiden of naar een infiltratievoorziening. Door deze stappen te volgen, houd je kostbaar regenwater langer vast, ontlast je het riool en geef je je tuin een natuurlijke drinkplek in droge tijden.

Groen dak: tuin op je dak

Een groen dak is een dak dat (deels) begroeid is met planten, mossen of sedum. Dit type dak vangt regenwater op en houdt het vast, waardoor het water niet direct in de regenpijp terechtkomt. Een groen dak helpt daarmee de piekbelasting op het riool te verminderen. Daarnaast biedt een groen dak extra isolatie, zowel tegen hitte als kou, wat resulteert in een lagere energierekening.

Een groen dak hoeft niet altijd zwaar te zijn; er bestaan zogenoemde sedumdaken die relatief licht zijn en geschikt voor schuurtjes en garages. Voor grote daken van woningen of kantoren kan een uitgebreid begroeid dak met diverse plantsoorten interessant zijn. Het is wel belangrijk om vooraf de draagkracht van je dak te controleren, want niet ieder dak kan zomaar extra gewicht dragen.

Het aanleggen van een groen dak kan een investering zijn, maar levert naast de wateropvang ook een bijdrage aan de biodiversiteit en een prettiger leefklimaat in drukke stedelijke gebieden. Bovendien kan een groen dak je woningwaarde verhogen en kun je soms in aanmerking komen voor lokale subsidies. Informeer bij je gemeente welke mogelijkheden er zijn.

Groen balkon, geveltuin of groene gevel

Heb je geen tuin? Dan kun je alsnog bijdragen aan het verminderen van wateroverlast in stedelijke gebieden. Door bijvoorbeeld je balkon te vergroenen met plantenbakken of een kleine verticale tuin, zorg je ervoor dat er meer vegetatie is die regenwater kan opnemen. Ook een geveltuin – een smalle strook beplanting langs de gevel van je woning – draagt bij aan de groene buffer die regenwater opvangt en in de bodem laat infiltreren.

Een andere optie is om een groene gevel te realiseren. Hierbij worden planten verticaal tegen een gevel aangebracht, vaak met behulp van een modulair systeem dat water en voedingsstoffen doseert. Dit zorgt voor meer natuur in de stad, helpt de luchtkwaliteit te verbeteren en kan regenwater vasthouden.

De mogelijkheden voor groengevels zijn sterk afhankelijk van de constructie van je huis of appartement. Laat je goed informeren over de technische haalbaarheid en onderhoudsvereisten. Wanneer alles goed is uitgevoerd, heb je wel een prachtig, levend visitekaartje dat bijdraagt aan een klimaatbestendige omgeving.

Naast deze kerntips is het belangrijk om te begrijpen waarom deze maatregelen in het grotere geheel zoveel verschil maken. Nederland is van oudsher een land dat zich al eeuwenlang bezig houdt met watermanagement. Denk aan polders, dijken en kanalen. Traditioneel ging het vooral om het buitenhouden van rivieren en zee, maar met de toenemende klimaatverandering wordt ook regenwaterbeheer van cruciaal belang.

Zodra er hevige regenval optreedt, kan het rioleringssysteem de hoeveelheid water soms simpelweg niet verwerken. Dit rioolwater gaat dan met vuil en al via overstorten in het oppervlaktewater, zoals sloten of plassen, of komt omhoog in kelders en straten. Vooral in sterk versteende gebieden, zoals stadscentra en nieuwbouwwijken met veel bestrating, is wateroverlast een groeiend probleem. De bodem kan het water vaak niet snel genoeg opnemen, zeker als er weinig ‘groene zones’ zijn om het op te vangen.

Elke meter groen telt dus mee in de strijd tegen wateroverlast. Een enkele regenton lijkt misschien niet het verschil te maken in het grotere plaatje, maar als honderden of duizenden huishoudens een regenton installeren, scheelt dat duizenden liters water die bij elke regenbui niet direct het riool in spoelen. Dit kan juist in die piekmomenten veel problemen helpen voorkomen.

De toename in bestrating is deels te wijten aan het feit dat veel mensen hun tuin betegelen voor gemak en onderhoudsgemak. Tegels verwijderen en vervangen door groen vraagt inderdaad iets meer onderhoud, maar levert tegelijkertijd een groot aantal voordelen op: niet alleen minder wateroverlast, maar ook een betere luchtkwaliteit, meer biodiversiteit en een aangenamer leefklimaat. Veel gemeenten en waterschappen stimuleren dit door bijvoorbeeld geveltuinen te faciliteren of tuintegels gratis in te nemen bij inruil voor plantmateriaal.

Een andere belangrijke factor is de temperatuur. In versteende gebieden ontstaat sneller hittestress, omdat asfalt en tegels warmte vast blijven houden. Een groene tuin of gevel werkt verkoelend, wat zeker in hete zomers een verademing is. Bovendien bieden bomen en struiken schaduw en verdampen planten het water dat zij opnemen, wat zorgt voor een verfrissend effect. Dit is het zogenaamde ‘evapotranspiratie proces’. Daardoor wordt het microklimaat in en rondom de tuin stukken prettiger.

Wateroverlast is dus niet het enige argument om te vergroenen, het is ook meteen goed voor mens, dier en milieu. Door regenwater af te koppelen van het riool (een proces dat in veel wijken steeds meer wordt gestimuleerd), kan elke druppel bijdragen aan een betere waterhuishouding. Denk bijvoorbeeld aan het hergebruiken van regenwater voor de wc of de wasmachine. Dit zijn extra stappen die je kunt overwegen als je nog verder wilt gaan in waterbesparing.

Ook het aanleggen van infiltratievoorzieningen is iets waarover steeds meer burgers zich laten informeren. Er zijn diverse systemen op de markt waarmee je eenvoudig water tijdelijk kunt opslaan in de grond. Door de toenemende belangstelling in wateropvang worden deze systemen steeds gebruiksvriendelijker en betaalbaarder. Dit is een prachtige ontwikkeling, omdat het aantoont dat mensen het belang inzien van een gezamenlijke inspanning om extreme regenval beter te managen.

Ga je grondig aan de slag in je tuin? Overweeg dan ook andere duurzaamheidsmaatregelen, zoals het hergebruik van materialen. Als je tegels verwijdert, kun je ze wellicht elders inzetten om hoogteverschillen te creëren of om een stapelmuurtje van te maken dat ook weer bijdraagt aan de biodiversiteit (kleine beestjes en insecten kunnen er in schuilen). En als je een grote verbouwing plant, denk dan aan het installeren van een waterdoorlatende oprit. Zo wordt het regenwater direct teruggegeven aan de bodem in plaats van in het riool te verdwijnen.

Vergeet niet dat het verstandig is om bij ingrijpende maatregelen (zoals het aanleggen van een wadi of het afkoppelen van regenpijpen) even te checken of de gemeente hiervoor regels of vergunningen hanteert. Sommige wijken hebben speciale voorzieningen of voorschriften, of ze geven een subsidie als je je regenpijp afkoppelt. Gemeentes en waterschappen zijn blij met inwoners die meehelpen aan de oplossing voor wateroverlast, dus het loont de moeite om je te informeren bij je plaatselijke overheid.

Ook de keuze voor de juiste planten en bomen kan een wereld van verschil maken. Diepwortelende planten verbeteren de bodemstructuur en maken het makkelijker voor regenwater om weg te zakken. Daarnaast zijn er plantensoorten die veel water kunnen opslaan in hun bladeren en wortels. Het is slim om te kiezen voor inheemse soorten die goed gedijen in het Nederlandse klimaat. Zo ben je minder tijd en geld kwijt aan onderhoud, omdat deze soorten minder kunstmatige voeding en extra water nodig hebben.

Door inheemse planten te gebruiken, help je niet alleen met het tegengaan van wateroverlast, maar vergroot je ook de diversiteit aan insecten en dieren. Vogels, vlinders en bijen profiteren van voedsel en schuilplekken. Het resultaat is een levendige, gezonde tuin die bovendien kan dienen als een soort groene corridor door de stad of wijk.

Wanneer je een bestaande tuin hebt die al grotendeels betegeld is, kun je stap voor stap aanpassingen doen. Je hoeft niet direct alle tegels te verwijderen. Begin bijvoorbeeld met het vervangen van een deel van de bestrating door gras of bodembedekkers. Kies voor planten die passen bij de hoeveelheid zonlicht en het type grond. Kijk of er ruimte is voor een boom, want bomen zorgen voor veel wateropname en hebben talloze andere positieve effecten (schaduw, luchtzuivering, rustgevend om naar te kijken).

Het kan ook lonen om in de herfst of winter alvast na te denken over veranderingen. Dan kun je in het voorjaar of de vroege zomer aan de slag met het aanleggen van nieuwe beplanting of een vijver. Houd bij de aanleg van een vijver rekening met de diepte, de randafwerking en de beplanting in en rond de vijver. Er zijn verschillende stijlen: van een natuurlijke oeverrand met moerasplanten tot een strakke, moderne waterpartij. Een vijver die is aangesloten op je dakgoot of regenton, fungeert als extra buffer tijdens stortbuien.

Wanneer je serieus werk wilt maken van een klimaatbestendige tuin, kun je ook professionele hulp inschakelen. Een tuinarchitect of hovenier met expertise in regenwaterbeheer kan je adviseren over de beste aanpak. Zij kunnen onder andere berekenen hoeveel water in jouw tuin opgevangen moet worden, waar de beste plek is voor een infiltratiekrat en hoe je hoogteverschillen kunt benutten. Hoe groter de tuin, hoe meer effect je kunt behalen, maar ook met een kleine stadstuin kun je verrassend veel bereiken.

Voor mensen die in een flat wonen of een klein balkon hebben, kan een verticale tuin een aantrekkelijke optie zijn. Deze ‘levende muren’ hebben speciale watergeefsystemen waardoor planten gedijen op een verticale ondergrond. Je kunt deze technieken kleinschalig toepassen met losse plantenbakken of juist grootschaliger met kant-en-klare modulaire systemen. Let wel op het gewicht en de waterhuishouding, want je wilt niet dat je gevel beschadigt of dat er vochtproblemen ontstaan.

Een groene gevel pakt daarnaast de hitte in de stad aan door de zon te weerkaatsen en water te verdampen. Het is niet de meest voor de hand liggende manier om wateroverlast te beperken, maar elke plant die water opneemt, is er één. Bovendien bevordert een groene gevel de biodiversiteit, omdat sommige vogels en insecten er hun onderkomen vinden.

Het thema ‘klimaatadaptatie’ is breder dan alleen water. We moeten samen naar oplossingen zoeken die hittestress, droogte en wateroverlast tegengaan. Een tuin of balkon met veel groen draagt hier in meerdere opzichten aan bij. Zo houden plantenbodems vocht vast en bieden ze koelte in hete perioden. Als de tuin in natte tijden water kan bergen, heb je minder kans op ongewenste waterstromen in huis of in de straat. Zo werk je toe naar een veerkrachtig systeem dat kan omgaan met extremen.

Op veel plekken in Nederland zie je lokale initiatieven ontstaan om samen tuinen te vergroenen. Denk aan buurtacties waarbij bewoners hun tegels inleveren en er nieuwe planten voor terugkrijgen. Of projecten waarin regenpijpen worden afgekoppeld en gezamenlijke wadi’s worden aangelegd in de buurt, zodat een deel van het regenwater lokaal kan infiltreren. Zulke gemeenschappelijke inspanningen hebben niet alleen een gunstig effect op de bestrijding van wateroverlast, maar bevorderen ook de sociale cohesie.

Daarnaast is het verstandig om je regenafvoer – zowel dakgoten als regenpijpen – regelmatig te controleren en schoon te maken. Bladeren, takjes en ander vuil kunnen de doorstroom belemmeren, wat tot ongewenste lekkages of overlopende goten kan leiden. Door tijdig onderhoud kun je voorkomen dat water in de muren of fundering trekt. Dit is een simpele maatregel die vaak vergeten wordt, maar een grote impact kan hebben.

Overweeg ook of je dak geschikt is voor het installeren van een regenschutting of kleine overkappingen waarmee je water kunt opvangen in bakken of tonnen.

Soms zijn het de kleine oplossingen die cumulatief een groot effect hebben in de strijd tegen wateroverlast. Met elke liter die je opvangt en hergebruikt, draag je bij aan het ontlasten van het riool en het besparen van kostbaar drinkwater.

Mocht er toch sprake zijn van wateroverlast na een heftige bui, dan is het zaak om snel te handelen. Probeer waterstroompjes zoveel mogelijk om te leiden van je woning en zet waardevolle spullen in je kelder of op de begane grond hoog en droog. Soms kan het helpen om tijdelijk zandzakken voor deuren te leggen om water buiten te houden. Dit is een noodmaatregel, want het structureel aanpakken van de waterproblemen blijft natuurlijk de beste oplossing.

Tenslotte is het goed om te weten dat er steeds meer innovaties op de markt komen die helpen om tuinen en gebouwen waterbestendig te maken. Zo zijn er slimme regenwatertonnen die automatisch leeggepompt worden als er een bui aankomt, zodat er extra capaciteit is op het moment dat het gaat regenen. Ook bestaan er systemen die regenwater combineren met infiltratie en gebruik van water in huis (zoals voor het doorspoelen van het toilet). Hoewel deze systemen een investering kunnen vragen, verdien je ze gedeeltelijk terug via een lagere waterrekening, een aangename leefomgeving en een hogere woningwaarde.

In veel gemeentes is een groeiende bewustwording ontstaan rond de term ‘klimaatadaptatie’. Dit betekent dat de omgeving wordt aangepast aan het veranderende klimaat, in plaats van te proberen het klimaat buiten de deur te houden. De heftigere regenbuien, periodes van droogte en hogere temperaturen nopen tot ingrepen in de bebouwde omgeving. Denk aan meer bomen en parken, groene daken, waterdoorlatende wegverharding en slimme retentievijvers. Als individu kun je daarin meehelpen door je eigen stukje grond (of balkon) optimaal in te richten.

Omdat niet iedereen een expert is op het gebied van watermanagement, worden er regelmatig workshops en voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd. Hierbij leer je bijvoorbeeld hoe je een regenton aansluit, een regenvijver aanlegt of je regenpijp afkoppelt. Mogelijk vind je informatie op de website van je gemeente of waterschap, of in lokale kranten en buurtplatforms. Het is de moeite waard om hier eens in te duiken, omdat je vaak met kleine ingrepen al een groot effect kunt sorteren.

De maatschappelijke trend is duidelijk: we willen een groenere, gezondere leefomgeving die beter bestand is tegen de grillen van het weer. Hoewel we niet direct invloed hebben op hoeveel het regent, hebben we wel invloed op hoe dat water wordt verwerkt en gebruikt. Een steenbreekactie (waarbij je tegels verruilt voor groen), het inzetten van regentonnen, het aanleggen van infiltratiekratten en wadi’s, het creëren van groene daken en gevels – het zijn allemaal voorbeelden van lokale oplossingen die op grotere schaal echt het verschil kunnen maken.

Mocht je twijfelen over waar te beginnen, dan is het advies: start klein. Plaats een regenton, zet wat plantjes op je balkon of vervang één rij tegels door beplanting. Je zult merken dat het leuk is om te zien hoe water beter wegloopt en hoe het leven in je tuin (vogels, insecten, vlinders) toeneemt. Je doet nieuwe kennis op en ontdekt vanzelf of je verder wilt gaan met andere maatregelen. Ook is het een prima gespreksonderwerp met buurtgenoten; voor je het weet, motiveer je anderen om ook een deel van hun tuin aan te pakken.

Bovendien hoef je al deze aanpassingen niet in één seizoen uit te voeren. Het omtoveren van een betegelde tuin naar een groene oase kan een meerjarenplan zijn, waarbij je steeds een deel van de tuin aanpakt. Je kunt het ook combineren met andere klussen, zoals het isoleren van je dak (en dan meteen de mogelijkheid van een groendak onderzoeken) of het vervangen van de schutting (waarbij je wellicht ruimte maakt voor klimplanten).

Het uiteindelijke doel is dat we met z’n allen voorkomen dat straten, huizen en kelders onderlopen bij de steeds vaker voorkomende heftige buien. Een goed ingerichte, groene tuin is een waardevolle schakel in het geheel en draagt bij aan een prettige, gezonde leefomgeving. Met de juiste ingrepen voorkom je niet alleen overlast, maar creëer je ook een plek waar je volop van kunt genieten in alle jaargetijden.

Samenvattend is het devies: denk bewust na over water in je tuin of op je balkon. Stimuleer infiltratie en opvang (bijvoorbeeld met regentonnen of infiltratiekratten), vermijd overbodige verharding en benut groendaken, geveltuinen en wadi’s waar mogelijk. Zo maak je jouw buitenruimte en de omgeving eromheen weerbaarder tegen extreme neerslag. Elke kleine stap helpt. En als we deze stappen met velen zetten, vergroten we samen de waterbestendigheid van onze steden en dorpen.

Conclusie

Wateroverlast is een groeiend probleem door hevige regenbuien en klimaatverandering, maar met relatief eenvoudige ingrepen kun je in je eigen omgeving bijdragen aan een oplossing. Een tuin met veel groen, regentonnen, infiltratiekratten, hoogteverschillen en waterdoorlatende bestrating zorgt ervoor dat regenwater beter kan infiltreren in de bodem of tijdelijk wordt opgeslagen. Dit ontlast het riool, beperkt de kans op overstromingen en bevordert de biodiversiteit.

Ook wie geen tuin heeft, kan helpen door een groen balkon of een groene gevel te realiseren. Zelfs kleine ingrepen, zoals een paar plantenbakken of het vervangen van tegels door plantvakken in een geveltuin, maken al verschil. Daarmee vergroen je je directe omgeving, berg je water op en creëer je tegelijkertijd een gezonder leefklimaat voor mens en dier.

Door samen te werken en lokaal initiatieven te nemen – van het vervangen van tegels tot het plaatsen van regentonnen – dragen we bij aan een klimaatbestendige toekomst. Zo voorkomen we dat straten, kelders en huizen onderlopen, en zorgen we ervoor dat al het gratis hemelwater optimaal wordt benut in plaats van verloren te gaan. Investeer in groen, wees creatief met je buitenruimte en ervaar de voordelen van een water vriendelijke tuin of balkon. Zo geniet je niet alleen zelf van een prettige omgeving, maar draag je ook bij aan het welzijn van de hele buurt.