Inleiding

Lantaarnpalen spelen een cruciale rol in onze leefomgeving: ze zorgen voor veiligheid in het verkeer, sociale veiligheid op straat en dragen bij aan de uitstraling van wijken en stadscentra. De laatste jaren staat de verduurzaming van de openbare verlichting hoog op de agenda van veel gemeenten. Dit heeft te maken met stijgende energiekosten, maar ook met ambitieuze klimaatdoelen. Een bijzonder voorbeeld hiervan is het plan om lantaarnpalen niet alleen te voorzien van energiezuinige led lampen, maar ook van laadpunten voor elektrische auto’s. Dit idee biedt een oplossing voor meerdere uitdagingen tegelijk, zoals ruimtegebrek op straat en de toename van elektrisch vervoer.

Daarnaast kunnen moderne lichtmasten worden uitgerust met sensoren voor het meten van bijvoorbeeld de luchtkwaliteit of geluidsoverlast, en zelfs dienen als basis voor 5G-antennes. Met al deze mogelijkheden verandert de traditionele lantaarnpaal in een slimme, duurzame voorziening voor de openbare ruimte. In dit blogartikel gaan we dieper in op de ontwikkelingen rondom deze innovatieve en energiezuinige straatverlichting. We bespreken een concreet voorbeeld: de aankomende pilot in Deventer, waar lantaarnpalen met laadpunten en meetapparatuur op proef worden ingevoerd. Ook kijken we naar ervaringen uit andere gemeenten, de financieringsmogelijkheden en de rol van omwonenden en gebruikers bij dergelijke projecten.

In deze uitgebreide blog van meer dan 4000 woorden lees je alles over de voordelen, uitdagingen en toekomstperspectieven van duurzame lantaarnpalen met oplaadmogelijkheden. Hoe zorgen ze voor minder verrommeling in het straatbeeld, en waarom zijn ze een goede stap richting de doelstellingen van het Klimaatakkoord? Ontdek het in dit uitgebreide artikel, waarin we de opgedane kennis uit verschillende praktijkvoorbeelden samenbrengen.

Achtergrond en ontstaansgeschiedenis van duurzame lantaarnpalen

In de afgelopen decennia is openbare verlichting steeds belangrijker geworden.

Niet alleen nemen veiligheidseisen toe, ook de behoefte aan een prettig verlichte openbare ruimte groeit. Van oudsher werden straatlantaarns vaak uitgerust met conventionele lampen die relatief veel energie verbruikten en korte levensduur hadden. Met de komst van led technologie is er echter een significante verandering opgetreden: led lampen zijn energiezuiniger, hebben een langere levensduur en bieden hogere lichtkwaliteit. Steeds meer gemeenten in binnen- en buitenland kiezen daarom voor een versnelde vervanging van hun traditionele straatverlichting door ledverlichting.

Naarmate de technologie vorderde, ontstond ook het concept van de slimme lantaarnpaal. Die naam verwijst niet alleen naar het zuinige verlichtingssysteem, maar ook naar de mogelijkheid om sensoren en andere functionaliteiten te integreren. Denk hierbij aan:

• Bewegingssensoren om de lichtintensiteit te regelen bij passanten of verkeer.
• Meetapparatuur voor de luchtkwaliteit, vochtigheid en temperatuur.
• Geluidssensoren om bijvoorbeeld geluidsoverlast of verkeerslawaai te monitoren.
• Laadpunten voor elektrische fietsen, scooters en auto’s.
• Infrastructuur voor telecom, zoals 4G- en 5G-antennes.

Deze extra toepassingen maken de straatlantaarn tot een belangrijk knooppunt voor smart city toepassingen. De achtergrondgedachte is dat gemeenten daardoor efficiënter kunnen werken, kosten kunnen besparen en tegelijkertijd bijdragen aan een schoner milieu. De keuze voor het integreren van laadpalen in lantaarnpalen is vooral ingegeven door het groeiende aantal elektrische voertuigen en de behoefte aan meer oplaadpunten in de openbare ruimte.

Zo is het concept van de duurzame lantaarnpaal, ook wel lichtmast met meerwaarde genoemd, ontstaan. Dit concept borduurt voort op de inzet van energiezuinige verlichting en breidt deze uit met tal van extra functionaliteiten. De pilot in Deventer sluit naadloos aan op deze trend en is bedoeld om alle voordelen energiebesparing, ruimtebesparing, verbruiksmeting, meetapparatuur, communicatiemogelijkheden in de praktijk te toetsen.

Duurzame lantaarnpalen met laadpunt: pilot in Deventer

Onderstaande informatie is gebaseerd op een voorstel tot een pilot met duurzame lantaarnpalen in Deventer. Het plan is om lantaarnpalen te introduceren die:

• Niet alleen energie besparen, maar ook twee laadpunten bevatten voor elektrische auto’s.
• Uitgerust kunnen worden met meetapparatuur voor onder andere luchtkwaliteit en geluid.
• Mogelijk ook combinaties met 5G-antennes toestaan.

Deze pilot is een reactie op de toenemende vraag naar oplaadmogelijkheden voor elektrische voertuigen en de noodzaak om de CO₂-uitstoot terug te dringen. Met dit initiatief beoogt men de openbare ruimte in Deventer zo efficiënt mogelijk te gebruiken: in plaats van aparte laadpalen op straat, worden laadpunten geïntegreerd in de lantaarnpalen.

Overzicht van de belangrijkste punten uit de originele berichtgeving:

Duurzame lantaarnpalen met laadpunt voor elektrische auto’s: pilot in Deventer
18 februari 2025

De gemeente Deventer wil een pilot starten met duurzame lantaarnpalen die niet alleen energie besparen, maar ook 2 laadpunten bevatten. Op verschillende locaties in Deventer kunnen eigenaren van elektrische auto’s hun voertuigen dan opladen aan deze lantaarnpalen. Burgemeester en wethouders stellen de gemeenteraad voor om in te stemmen met de pilot en met onderzoek naar de versnelde inzet van deze duurzame lantaarnpalen.

Naast laadpalen kunnen de duurzame lantaarnpalen ook meetapparatuur voor onder meer luchtkwaliteit en geluid bevatten.

Energieverbruik verminderen
De openbare verlichting langs straten en wegen is momenteel verantwoordelijk voor zo’n 40% van de elektriciteitsrekening van de gemeente Deventer. Van de 24.000 lantaarns in de gemeente is nu een kwart voorzien van LED-verlichting. De versnelde overstap naar duurzame lantaarnpalen is nodig om het energieverbruik voor 2030 met 55% te verminderen, zoals is afgesproken in het Klimaatakkoord.

Verrommeling tegengaan
Met de groei van het aantal elektrische auto’s hebben we steeds meer laadpunten nodig. Door deze in de lantaarnpalen te integreren, hoeven we niet overal losse laadpunten neer te zetten. Dat bespaart ruimte en gaat verrommeling tegen. Er worden hiermee ook meer geschikte locaties voor laadvoorzieningen gecreëerd.

Ervaringen uit andere gemeenten
Andere gemeenten hebben al positieve ervaringen met verduurzaamde lichtmasten en geïntegreerde laadpunten. De integratie van laadpunten in lichtmasten bespaart niet alleen ruimte, maar werkt ook kostenbesparend en draagt bij aan een duurzamere leefomgeving.

Luchtkwaliteit meten
Naast laadpalen kunnen de duurzame lantaarnpalen ook meetapparatuur voor onder meer luchtkwaliteit en geluid bevatten. Ook kunnen ze gecombineerd worden met 5G-antennes. Gemeenten zijn verplicht om plekken voor deze antennes aan te bieden aan telecomproviders.

Lantaarnpalen: versnelde vervanging en pilot
Burgemeester en wethouders stellen voor om een pilot te starten met 36 tot 52 laadpunten (2 per lantaarnpaal) in de buurten Steenbrugge en de Vijfhoek en in Diepenveen. Daarnaast wordt voorgesteld om te onderzoeken of de versnelde vervanging betaald kan worden uit de opbrengst van de laadpunten en de telecomantennes.

Vervolg
Onderdeel van de pilot met de laadpunten is ook het betrekken van de gebruikers en de omwonenden van de duurzame lantaarnpalen. Zij worden geïnformeerd over de komst van de lantaarnpalen, en gevraagd naar hun ervaringen. De gemeenteraad bespreekt het voorstel naar verwachting dit voorjaar. Inwoners van de betrokken straten worden tijdig geïnformeerd over de pilot en de geplande werkzaamheden.

Dit voorstel laat zien hoe multifunctioneel een moderne lantaarnpaal kan zijn. Het is niet louter een object om straten te verlichten, maar een knooppunt van duurzame energievoorziening en data-uitwisseling. We gaan nu dieper in op de voordelen die de pilot met zich meebrengt.

Energieverbruik verminderen

Een van de voornaamste redenen voor het starten van een dergelijke pilot is het terugdringen van het energieverbruik. In Deventer is het aandeel zelfs rond de 40% van de gemeentelijke energierekening. Door de conventionele lampen te vervangen door LED-verlichting kan dit verbruik aanzienlijk omlaag. Volgens de originele berichtgeving is slechts een kwart van de 24.000 lantaarnpalen in Deventer voorzien van LED-verlichting. Door een versnelde vervanging na te streven, wil men het verbruik vóór 2030 met 55% verminderen. Dat sluit aan bij de klimaatafspraken op nationaal en Europees niveau, waar energiebesparing en emissiereductie centraal staan. Naast de overstap op LED kan verdere optimalisatie worden bereikt door middel van slimme regeltechnieken. Denk hierbij aan:

• Het dimmen van verlichting in de late avonduren, wanneer er minder verkeer en voetgangers op straat zijn.
• Het inzetten van sensoren die de lichtintensiteit aanpassen aan de hoeveelheid daglicht, passerend verkeer of weersomstandigheden.
• Het integreren van zonnecellen op of rond de lichtmasten, hoewel deze toepassing vaak complexer is en nog niet overal even rendabel.

Dankzij deze technologische mogelijkheden kan een stad niet alleen energie besparen, maar ook de lichtkwaliteit verbeteren, de levensduur van verlichting verlengen en de veiligheid op straat vergroten. De pilot in Deventer vormt hiermee een logisch vervolg op eerdere inspanningen om het energieverbruik in de openbare ruimte te minimaliseren.

Verrommeling tegengaan

Met de stijgende populariteit van elektrische auto’s neemt de vraag naar oplaadpunten in de openbare ruimte toe. Indien een gemeente besluit op grote schaal laadpalen te plaatsen, kan dit leiden tot “verrommeling” van het straatbeeld. Dit begrip verwijst naar een overdaad aan objecten in de publieke ruimte, waardoor deze chaotisch en onoverzichtelijk kan worden.

Door het laadpunt te integreren in de lantaarnpaal, slaat de gemeente meerdere vliegen in één klap. Er hoeft immers geen aparte laadpaal meer te worden geplaatst, met als resultaat:

• Minder ruimtebeslag: één object (lantaarnpaal) vervult meerdere functies.
• Een netter en rustiger straatbeeld: geen extra palen die het trottoir versmallen of parkeerplaatsen compliceren.
• Mogelijk lagere kosten, doordat slechts één infrastructuurproject nodig is in plaats van twee afzonderlijke projecten (voor lantaarnpalen en laadpalen).

Door deze geïntegreerde aanpak te kiezen, ontstaan bovendien meer geschikte locaties voor laadvoorzieningen: praktisch elke plek waar nu al een lantaarnpaal staat, kan in de toekomst als potentieel oplaadpunt dienen. Vooral in dichtbebouwde stedelijke gebieden, waar de ruimte schaars is, is dit een aantrekkelijke oplossing.

Ervaringen uit andere gemeenten

Deventer staat niet alleen in haar streven naar een duurzamere, overzichtelijkere openbare ruimte. In andere gemeenten in binnen- en buitenland zijn al eerder pilots en grootschalige uitrol projecten gestart om lantaarnpalen en laadpunten te combineren. Gemeenten als Arnhem, Amsterdam en Rotterdam hebben bijvoorbeeld naar voren gebracht dat de integratie van laadpunten in lichtmasten niet alleen ruimte bespaart, maar ook kostenbesparend kan werken.

Sommige voordelen die elders zijn gebleken:

• Een snellere uitrol van laadpunten, omdat men gebruikmaakt van bestaande elektriciteitsinfrastructuur.
• Minder weerstand van bewoners, doordat er minder objecten in de openbare ruimte bijkomen.
• Eenvoudiger beheer en onderhoud, omdat het onderhoud aan verlichting en laadpunt in één keer kan worden uitgevoerd.
• Een hogere kans op innovatie, bijvoorbeeld het koppelen van meetgegevens (energieverbruik, storingen) aan een gemeentelijke database voor real-time beheer.

Deze voorbeelden laten zien dat de duurzame lantaarnpaal in de praktijk een waardevolle oplossing kan zijn voor meerdere uitdagingen. Hoewel elke gemeente uiteraard haar eigen uitdagingen heeft op het gebied van elektriciteitsnet, budget en ruimtelijke ordening, bieden de successen elders inspiratie voor Deventer en andere plaatsen die een soortgelijk traject willen starten.

Luchtkwaliteit en geluid meten

Een andere belangrijke pijler van de “slimme lantaarnpaal” is de mogelijkheid om apparatuur voor luchtkwaliteit- en geluidsmetingen te integreren. Gemeenten moeten immers voldoen aan diverse normen en wetten rond luchtkwaliteit (zoals de Europese luchtkwaliteitsrichtlijn) en geluidsoverlast. Met sensoren aan de lantaarnpalen kunnen zij “real-time” data verzamelen, waarmee bijvoorbeeld:

• De concentraties fijnstof, stikstofdioxide en andere schadelijke stoffen in kaart worden gebracht.
• Veranderingen in de geluidsniveaus gemonitord kunnen worden, bijvoorbeeld rondom drukke wegen of uitgaansgebieden.
• Problemen zoals overmatige verkeersdrukte sneller worden geconstateerd en aangepakt.

Met dergelijke sensordata kan de gemeente bovendien gericht beleid ontwikkelen en inwoners informeren over de luchtkwaliteit in hun buurt. Ook kunnen er alarmsystemen worden ingesteld voor het geval bepaalde drempelwaarden worden overschreden, zodat de overheid direct actie kan ondernemen. Het is daarmee een stap richting een data-gedreven gemeentebeleid, waarin technologische oplossingen bijdragen aan een betere leefomgeving.

Pilot: versnelde vervanging en onderzoek naar financiering

In Deventer voorziet het plan in een pilot met 36 tot 52 laadpunten, verspreid over lantaarnpalen in Steenbrugge, de Vijfhoek en Diepenveen. Hiermee wil men een representatief beeld krijgen van hoe deze duurzame palen functioneren in verschillende gebieden. Tegelijkertijd wordt onderzocht of en hoe de versnelde vervanging van bestaande lantaarnpalen gefinancierd kan worden uit de opbrengst van de laadpunten en de eventuele plaatsing van telecomantennes.

Van groot belang is het kosten-batenplaatje. De investering in nieuwe lantaarnpalen (met LED en laadpunten) is hoger dan die in conventionele palen, maar daar staan meerdere opbrengsten tegenover:

• Lagere energiekosten door het gebruik van LED-verlichting en mogelijk slim dimmen.
• Inkomsten uit het gebruik van laadpunten, waarbij elektrische autorijders betalen per kWh.
• Potentiële opbrengsten uit het verhuren van ruimte aan telecomproviders voor 5G-antennes.
• Besparingen op onderhoudskosten doordat LED-lampen een langere levensduur hebben dan traditionele lampen.

De gemeente zal in deze pilotfase gedetailleerde data verzamelen: hoe vaak worden laadpunten gebruikt, hoeveel inkomsten genereren ze, hoeveel energie wordt bespaard, en wat zijn de reacties van bewoners en gebruikers? Op basis van deze gegevens kan de gemeenteraad later een besluit nemen over een mogelijke grootschalige uitrol.

Betrokkenheid van inwoners en omwonenden

Bij projecten die de openbare ruimte direct veranderen, is draagvlak onder bewoners en andere betrokkenen essentieel. Deventer heeft daarom aangekondigd om gebruikers en omwonenden van de nieuwe lantaarnpalen te informeren over de komst van deze palen en te vragen naar hun ervaringen. Hierdoor kunnen eventuele klachten of aandachtspunten snel worden opgepakt.

Bij dergelijke participatietrajecten is het belangrijk dat men inwoners niet alleen hoort, maar ook actief betrekt bij de evaluatie en voortgang van het project. Dit kan bijvoorbeeld door:

• Informatieavonden en bewonersbijeenkomsten te organiseren.
• Online platforms in te richten waar men ervaringen kan delen en vragen kan stellen.
• Enquêtes of interviews af te nemen onder zowel eigenaren van elektrische voertuigen als mensen die er in de buurt wonen.

Door de resultaten van de pilot transparant te communiceren, en te tonen welke aanpassingen mogelijk door feedback zijn doorgevoerd, versterkt de gemeente het draagvlak en creëert het vertrouwen in de nieuwe infrastructuur.

Toekomst van LED-verlichting en slimme lichtmasten

Zoals aangegeven, is LED-verlichting inmiddels in grote delen van het land de norm of begint het die te worden. De komende jaren zullen slimme verlichtingssystemen verder worden ontwikkeld. Denk aan:

• Verlichting die automatisch dimt of uitschakelt wanneer er geen verkeer of voetgangers in de buurt zijn.
• Systemen die verschillende kleuren licht kunnen aannemen (bijvoorbeeld warm wit licht in woonwijken en feller, witter licht langs drukke wegen of pleinen).
• Lichtsensoren die via lokale weersinformatie of luchttemperatuur de lantaarnpalen precies op het juiste moment inschakelen.
• Integraties met verkeersmanagement, zodat de intensiteit van de straatverlichting zich aanpast aan de verkeersstromen.

Daarnaast zal de groei van elektrisch vervoer ongetwijfeld doorzetten, waardoor de vraag naar oplaadpunten alleen maar zal toenemen. Het combineren van deze functies in één mast is een logische stap om ruimte en kosten te besparen. Bovendien past het in het bredere plaatje van de “smart city,” waarin digitale technologieën worden ingezet om de efficiëntie van stedelijke diensten te verbeteren.

Combinatie met 5G-antennes en andere technologieën

Moderne lantaarnpalen kunnen bovendien ruimte bieden voor de plaatsing van 5G-antennes of andere telecommunicatieapparatuur. De nieuwe generatie mobiele netwerken vereist een fijnmazig antennenetwerk, omdat 5G hoge frequenties gebruikt die een kleiner bereik hebben dan oudere mobiele netwerkstandaarden. Gemeenten zijn wettelijk verplicht om ruimte te bieden aan telecomproviders om deze netwerken aan te leggen.
Door 5G-antennes te integreren in verlichtingsmasten, voorkomen steden dat overal afzonderlijke antennemasten verrijzen, wat de publieke ruimte nog verder zou verrommelen. Ook hier is dus het voordeel:

• Optimalisatie van de openbare ruimte met zo min mogelijk losse objecten.
• Mogelijke opbrengsten voor de gemeente doordat telecomproviders betalen voor de huur van de ruimte.
• Een efficiënte uitrol van de nieuwste mobiele netwerken, wat kan bijdragen aan economische en digitale ontwikkelingen.In de toekomst zou de lantaarnpaal dus kunnen fungeren als mini-energieknooppunt, telecomhub en data-verzamelpunt in één. Dat is een groot verschil met de traditionele visie op straatverlichting, waarin de paal enkel diende om licht te verspreiden.

Belangrijkste voordelen op een rij

Om de toegevoegde waarde van duurzame, multifunctionele lantaarnpalen te benadrukken, zetten we de belangrijkste voordelen nog eens op een rij:

1. Energiebesparing: met LED-verlichting en slimme regelsystemen daalt het elektriciteitsverbruik drastisch.
2. Minder verrommeling: door laadpunten en antennes te integreren in bestaande masten, blijft de openbare ruimte overzichtelijk en netjes.
3. Lagere kosten op termijn: hoewel de initiële investering hoger is, zorgen besparingen op energie en onderhoud voor een gunstig financieel plaatje.
4. Meetapparatuur: gemeenten kunnen luchtkwaliteit, geluid en andere omgevingsfactoren continu in de gaten houden en daarop anticiperen.
5. Toekomstbestendigheid: de combinatie met 5G-antennes en andere digitale technieken maakt de infrastructuur klaar voor nieuwe ontwikkelingen in mobiliteit en telecommunicatie.
6. Ruimte voor elektrisch vervoer: het eenvoudig opschalen van het aantal laadpunten versnelt de adoptie van elektrische auto’s, motoren en scooters.
7. Betere leefomgeving: schone energie, minder uitstoot, en real-time monitoring van vervuiling bevorderen de gezondheid en het welzijn van inwoners.

Deze voordelen onderstrepen waarom veel gemeenten serieus onderzoeken hoe zij hun straatverlichting kunnen updaten en optimaliseren. De pilot in Deventer is daarmee een actueel voorbeeld dat deze meerwaarde in de praktijk wil aantonen.

Financiële en praktische overwegingen

Bij de invoering van nieuwe technologieën in de openbare ruimte zijn er vanzelfsprekend ook uitdagingen en aandachtspunten die niet uit het oog verloren mogen worden. We noemen er enkele:

• Initiële kosten: de vervanging van bestaande lantaarnpalen vergt een grote financiële investering. Hoewel de langetermijnbesparingen vaak interessant zijn, moeten gemeenten het benodigde startkapitaal wel kunnen opbrengen.
• Onderhoud en beheer: slimme lantaarnpalen vereisen regelmatig onderhoud, zowel op hardwareniveau (vervanging van onderdelen) als op softwareniveau (updates en beveiliging). Een professioneel beheerteam is noodzakelijk.
• Veiligheid en privacy: met meetapparatuur en dataverzameling komen ook privacyvraagstukken om de hoek kijken. Het moet voor bewoners duidelijk zijn welke data wordt verzameld en waarvoor die wordt gebruikt.
• Leveringszekerheid elektriciteit: bij combinatie met laadpunten moet het elektriciteitsnet de extra belasting kunnen verwerken. Netbeheerders spelen hier een cruciale rol bij. In sommige gebieden kan het zijn dat het net moet worden verzwaard.
• Weerstand tegen verandering: ondanks de voordelen kan er weerstand ontstaan bij bewoners die bang zijn voor overlast, aantasting van het straatbeeld of gezondheidsrisico’s van nieuwe technologie (zoals 5G). Een goede communicatie is dus essentieel.

De uitkomsten van de pilot in Deventer zullen helderheid bieden over deze vraagstukken. Het is namelijk op kleine schaal dat men de financiële, sociale en technische factoren kan evalueren voordat men eventueel besluit tot een grootschalige vervanging van alle lantaarnpalen.

Het klimaatakkoord en de doelstellingen voor 2030

De doelstelling om het energieverbruik in de openbare ruimte voor 2030 met 55% te verminderen, is geen op zichzelf staand streven. Het maakt deel uit van bredere klimaatdoelen die op zowel nationaal als Europees niveau zijn geformuleerd. Het Klimaatakkoord in Nederland beoogt een forse reductie van de CO₂-uitstoot in alle sectoren, waaronder mobiliteit, industrie, landbouw en gebouwde omgeving.

Openbare verlichting en elektrisch vervoer raken aan verschillende aspecten van deze duurzaamheidsagenda. Door LED-verlichting te gebruiken, bespaart een gemeente niet alleen energie, maar verkleint ze ook haar totale CO₂-voetafdruk. Door te investeren in de laadinfrastructuur, stimuleert de gemeente daarnaast het gebruik van elektrische voertuigen, die op hun beurt bijdragen aan minder luchtvervuiling en minder uitlaatgassen.

De combinatie van duurzame verlichting en laadpunten in lantaarnpalen sluit dus naadloos aan op de ambities van het Klimaatakkoord. Bovendien kan het project als voorbeeld dienen voor andere gemeenten die nog zoeken naar manieren om hun energiedoelstellingen te behalen.

Naar een duurzame toekomst

Het concept van de duurzame lantaarnpaal met geïntegreerde laadpunten en sensoren geeft ons een blik op de toekomst van de openbare ruimte.

Waar we vroeger lantaarnpalen zagen als simpele, functionele objecten voor straatverlichting, komen we nu in een tijd waarin deze infrastructuur een intelligent onderdeel kan worden van de stad:

• Ze leveren stroom aan elektrische voertuigen en brengen daarmee de transitie naar emissievrije mobiliteit dichterbij.
• Ze meten en rapporteren continu over de kwaliteit van de lucht en eventuele geluidsoverlast.
• Ze dienen als basis voor telecommunicatie, zoals 5G, en maken onze steden klaar voor verdere digitale transformatie.
• Ze zijn energiezuinig, vaak bestuurbaar op afstand, en dragen zo bij aan een verantwoorde en flexibele energiehuishouding.

Deze toekomstgerichte benadering past bij een samenleving die steeds vaker kiest voor duurzame, slimme en kostenefficiënte oplossingen. Door vroeg te investeren in deze technologieën, kunnen gemeenten profiteren van de kennis die zij gaandeweg opdoen, en hun beleid beter afstemmen op de veranderende behoeften van burgers en bedrijven.

Conclusie

De pilot met duurzame lantaarnpalen in Deventer, waarin LED-verlichting wordt gecombineerd met laadpunten voor elektrische auto’s en de optie voor meetapparatuur, is een sprekend voorbeeld van hoe de openbare ruimte efficiënter en toekomstbestendiger kan worden ingericht. Door meerdere functionaliteiten te bundelen in één lichtmast, wordt ruimte in de straten bespaard, het energiebudget verlaagd en de infrastructuur voor elektrisch rijden versneld uitgerold.

Er zijn verschillende redenen waarom deze aanpak interessant is voor gemeenten en andere betrokken partijen:

• Het verlaagt de totale energiekosten aanzienlijk dankzij de inzet van LED-verlichting en slimme regelsystemen.
• Het voorkomt verrommeling van de openbare ruimte, omdat losse laadpalen en antennemasten grotendeels overbodig worden.
• Het biedt kansen om luchtkwaliteit en geluidsoverlast real-time te meten, zodat beleid en handhaving direct kunnen worden verbeterd.
• Het levert financieel voordeel op de lange termijn, omdat het systeem zichzelf deels kan terugverdienen via oplaadkosten en de verhuur van ruimte aan telecomproviders.
• Het draagt bij aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord door een substantiële reductie in energiegebruik en het stimuleren van elektrisch vervoer.

Natuurlijk zijn er ook uitdagingen, zoals de financiering van de aanvankelijke vervanging, het beheer en onderhoud van de nieuwe palen en het omgaan met eventuele weerstand van omwonenden. De ervaringen van andere gemeenten laten echter zien dat deze drempels overkomelijk zijn. Met de pilot in Deventer wordt de theorie in de praktijk getoetst, inclusief het uitvoeren van kosteneffectanalyses en het verzamelen van feedback van gebruikers.

Als de resultaten positief uitvallen, zou Deventer in de komende jaren kunnen uitgroeien tot een voortrekker van slimme en duurzame openbare verlichting. Daarmee zet men niet alleen een stap in de richting van een schonere, modernere leefomgeving, maar schept men ook een voorbeeld voor andere steden die worstelen met dezelfde vraagstukken rondom energie, mobiliteit en ruimtegebruik.

De ambitie om het energieverbruik vóór 2030 met 55% te verlagen, vraagt om innovatieve oplossingen. De duurzame lantaarnpaal met geïntegreerde laadpunten is zo’n oplossing. Vanuit het oogpunt van kostenbesparing, ruimtegebruik, milieu en bewonersgemak lijkt dit concept veel potentie te hebben. De pilot in Deventer is dan ook een belangrijke stap in het waarmaken van die potentie.

Met deze ontwikkeling hopen we dat steeds meer steden en dorpen in Nederland de meerwaarde zien van de multifunctionele lantaarnpaal. De tijd van simpele, energie-slurpende straatlantaarns is voorbij; de toekomst ligt bij slimme lichtmasten die bijdragen aan een duurzame, veilige en overzichtelijke openbare ruimte.