Voorwoord: In dit artikel beantwoorden we de vraag waarom de kassa van Rheinmetall zo hard rinkelt en wat dit betekent voor de toekomst van Europa en het milieu.
Inhoudsopgave
- kassa rinkelt door stijgende defensie uitgaven
- kassa rinkelt en groei van EU defensiebudget
- kassa rinkelt en impact op een duurzame toekomst
Kassa rinkelt door stijgende defensie uitgaven
Wij zien dat Rheinmetall in het eerste kwartaal van 2025 een indrukwekkende omzetgroei rapporteerde van 46 procent ten opzichte van een jaar eerder. De groepsomzet klom naar 2,31 miljard euro en de operationele winst nam met 49 procent toe tot circa 199 miljoen euro, boven de verwachtingen van analisten in Europa.
Het orderboek van het bedrijf bereikte een recordniveau van 11 miljard euro aan lopende bestellingen. Dit grote ordervolume toont aan dat vele EU-landen en NAVO-partners grote orders plaatsen voor munitie en geavanceerde systemen. Als gevolg hiervan verwacht Rheinmetall een omzetstijging van 35 tot 40 procent voor het hele jaar.
Naast munitie investeert het bedrijf in capaciteitsuitbreiding. Vorige maand volgde de overname van het chemiebedrijf Hagedorn NC. Verder zijn er plannen om nieuwe productielocaties in zowel Litouwen als Duitsland op te zetten. Deze uitbreiding versterkt de positie van Rheinmetall als toonaangevende leverancier van land zee en luchtverdediging.
De geopolitieke context verschaft drijfveren voor deze groei. Europese leiders verhogen de defensie uitgaven vanwege zorgen over Rusland. Daarnaast zet de NAVO druk om het budget naar twee procent van het bbp op te voeren. Eerder gaf een Amerikaanse president aan steun te onthouden bij achterblijvende lidstaten wat voor extra urgency zorgt.
Kassa rinkelt en groei van EU defensiebudget
De defensie uitgaven van EU-landen en Canada stegen vorig jaar met 20 procent. Deze toename weerspiegelt een hernieuwde focus op veiligheid en gezamenlijke inspanningen om strategische autonomie op te bouwen. NATO meldde dat de uitgaven van Europese leden en Canada gezamenlijk op het hoogste niveau staan in meer dan tien jaar.
Sinds het conflict in Oekraïne bereikten EU-leden als groep de NAVO-norm om twee procent van het bbp aan defensie te besteden. De gezamenlijke uitgaven liggen nu boven deze grens mede dankzij politieke beslissingen in verscheidene hoofdsteden. :
De Europese Commissie onderzoekt aanpassingen van de begrotingsregels om meer ruimte te maken voor defensie investeringen. Deze herdefinitie van defensie als investeringscategorie moet lidstaten toelaten het defensiebudget op te voeren zonder strikte bezuinigingen elders. Binnen de EU groeit het besef dat veiligheid en economische weerbaarheid hand in hand gaan.
Experts roepen op om niet alleen te investeren in traditionele wapensystemen maar ook in innovatie en technologie. De inzet van goedkope drones in recente conflicten illustreert hoe kostenefficiënte ontwikkelingen snel strategisch voordeel kunnen opleveren. Toch blijft het aandeel onderzoek en ontwikkeling in het defensiebudget van EU-landen ver achter bij Amerikaanse niveaus.
Kassa rinkelt en impact op een duurzame toekomst
De stijgende militaire uitgaven hebben een directe impact op klimaat en milieu. Wereldwijd is de militaire sector verantwoordelijk voor minstens één procent van alle broeikasgasuitstoot en mogelijk tot vijf procent. Binnen EU-lidstaten bedroeg de CO₂-uitstoot van militaire activiteiten in 2019 circa 24,8 miljoen ton.
In 2023 resulteerden de NAVO-uitgaven in ongeveer 233 miljoen ton CO₂-emissies, meer dan sommige EU-lidstaten jaarlijks uitstoten. Deze hoge emissies roepen vragen op over de balans tussen veiligheid en klimaatverplichtingen. EU-klimaatdoelen mikken op netto nul in 2050 wat vraagt om snelle vermindering van alle sectorale uitstoot.
Defensieprojecten zoals beschreven in het Defensie Projectenoverzicht van 2024 tonen 103 lopende investeringsprojecten met elk een budget groter dan 50 miljoen euro. Deze investeringen in materieel IT en infrastructuur betekenen ook meer productie en transport wat direct bijdraagt aan de CO₂-voetafdruk.
Ecologische impact van wapenproductie
Wapenproductie verbruikt grote hoeveelheden energie en schaarse grondstoffen zoals staal en zeldzame metalen. Het Conflict and Environment Observatory concludeert dat defensiebedrijven waaronder Airbus Leonardo en Rheinmetall hoge emissiecijfers rapporteren vaak zonder volledige transparantie.
Daarnaast genereert het volledige levenscyclus traject van wapens zowel bij de productie als gebruik en ontmanteling aanzienlijke uitstoot en afval. De beperkte melding van duurzame praktijken in jaarverslagen bemoeilijkt verantwoord ondernemen.
Kassa rinkelt maar CO₂ uitstoot stijgt
In de EU15 vormde de CO₂-uitstoot van militairen en defensie industrie in 2017 circa 60 miljoen ton, gelijk aan de uitstoot van landen als Ierland. Deze omvang plaatst defensie naast sectoren zoals civiele luchtvaart die ook onder de Green Deal valt.
Het gebruik van zware uitrusting zoals gevechtsvliegtuigen en tanks vereist enorme hoeveelheden brandstof. Zonder jaarlijkse rapportage kan de werkelijke ecologische prijs van uitrusting en inzet niet goed ingeschat worden.
Opties voor verduurzaming en ontwapening
Experts zoals Ellie Kinney van CEOBS pleiten voor open data en verplichte emissierapportage voor militaire acties om verantwoordingsplicht te bevorderen. Onderzoek wijst uit dat militaire emissies tot 5,5 procent van de wereldwijde uitstoot kunnen bedragen.
Jolle Demmers, hoogleraar conflictstudies, benadrukt dat demilitarisering en vrede ook bijdragen aan een duurzame wereld. Hij ziet dat de huidige bewapeningseconomie past bij een gedachte van harde veiligheid die niet duurzaam is.
NATO heeft doelen gesteld om tegen 2050 koolstofneutraal te opereren. Dit vereist niet enkel groene energie voor bases maar fundamentele vermindering van bewapening en verplaatsingen. Overheden kunnen inzetten op dual use technologie investeer in civiele productie en hergebruik van faciliteiten voor bijvoorbeeld windturbine onderdelen.
Conclusie
Uit onze analyse blijkt dat de kassa van Rheinmetall volop rinkelt dankzij het stijgende defensiebudget van EU-landen. De winst en omzet in het eerste kwartaal laten ongekende groei zien. Tegelijk brengt deze versterking van defensie een grotere milieu impact met zich mee. De CO₂-uitstoot van de militaire sector vormt een uitdaging voor klimaatdoelen en vraagt om betere transparantie. Om zowel veiligheid als duurzaamheid te waarborgen is het noodzakelijk dat beleidsmakers en bedrijven inzetten op innovatie open rapportage en dual use technologie. Alleen zo kunnen we vrede en een leefbare toekomst veiligstellen.